Twoje dziecko to wcześniak i zastanawiasz się ilu specjalistów musicie odwiedzić i jak będą wyglądały te wizyty? My po wyjściu ze szpitala dostaliśmy listę lekarzy, do których powinniśmy się zgłosić. Na tym skończyły się wszystkie instrukcje. Jako świeżo upieczeni rodzice byliśmy nieco zagubieni. Nie wspomnę już o tym jakie przeżycia niósł za sobą poród przedwczesny i pobyt na neonatologii. Jednak powrót do domu nie wiązał się ze świętym spokojem. Trzeba to powiedzieć głośno: wcześniak u lekarza (lub w drodze do lekarza) spędza długie godziny. Mam nadzieję, że tym tekstem pomogę rodzicom wcześniaków, którzy teraz są na początku drogi i męczy ich myśl: co będzie dalej.

Położna środowiskowa

Wizyty położnej należą się każdemu nowo narodzonemu dziecku. Położna powinna się pojawić u nas w domu do 48 godzin po wyjściu ze szpitala i odbyć od 4 do 6 wizyt patronażowych. Ma na to 6 tygodni. Z tego co wiem, to przy wcześniakach często pojawia się problem… Jeśli taki maluszek jest w szpitalu 2 miesiące, to może się okazać, że położna już nas nie odwiedzi. Wówczas NFZ uznaje, że wizyty patronażowe zostały wykonane w szpitalu. Co za absurd!

Rodzice wcześniaka bardzo potrzebują wsparcia i powinni mieć zapewnioną pełną opiekę medyczną. Chociaż z przykrością stwierdzam, że duże grono położnych nadal nie wie jak wesprzeć mamę wcześniaka, nie wie czego potrzebuje wcześniak oraz jakie są nowe wytyczne odnośnie karmienia piersią. Ja miałam zaledwie 3 krótkie spotkania i dziękowałam, że to już koniec. Usłyszałam tylko czego mam nie jeść, choć od dawna wiem, że nie ma diety matki karmiącej, nie dostałam też żadnej pomocy w sprawie karmienia.

Pediatra

Dla wielu wcześniaków lekarzem podstawowej opieki przez pierwszy rok, a nieraz i dłużej, jest neonatolog. U nas po wyjściu ze szpitala był to pediatra. Przy zdrowym dziecku pierwsza wizyta u pediatry powinna się odbyć do 4 tygodnia po urodzeniu. U wcześniaka wszystko wygląda inaczej i trafiliśmy na taką wizytę z małym poślizgiem. Na szczęście lekarze w naszej przychodni orientują się w temacie wcześniactwa, wiedzieli kiedy można szczepić i jakie darmowe szczepienia nam przysługują. W razie wątpliwości zawsze prosili o opinię neurologa lub kierowali nas do innych specjalistów. Chociaż wiem, że w niektórych placówkach trudno o pediatrę, który dobrze zajmie się wcześniakiem i to potrafi być sporym problemem.

Neonatolog

Choć przy wypisie nie zostaliśmy skierowani do poradni neonatologicznej, to postanowiliśmy się skonsultować z lekarzem najbardziej zorientowanym w temacie. Tym bardziej, że kilka dni po wyjściu ze szpitala przypałętał się do nas katar. Dopiero neonatolog polecił nam specjalistów, którzy będą wiedzieli jak zająć się wcześniakiem. Główny problem mieliśmy ze znalezieniem odpowiedniej opieki okulistycznej.

Ortopeda

Wizyta u ortopedy (w poradni preluksacyjnej) czeka każdego noworodka. Powinna być wykonana w pierwszych 6 tygodniach życia. U wcześniaków termin ten naturalnie się przesuwa. Ich organizmy dopiero dojrzewają i przedwczesne badanie mogłoby nic nie wykazać. Poza tym wcześniak ma wiele ważniejszych wizyt lekarskich. Niekiedy też takie badanie może zostać wykonane jeszcze w szpitalu, wszystko uzależnione jest od tego jak długo maluszek przebywa na oddziale i w jakim jest stanie. Badanie ortopedyczne i usg stawów biodrowych mają służyć wczesnemu wykrywaniu wad wrodzonych bioder. W zależności od potrzeb mogą być konieczne kolejne wizyty.

Neurolog

Dla większości wcześniaków jest to podstawowy specjalista. Na pierwszą wizytę należy udać się ok. 6 tygodnia życia. Oczywiście standardowo wszystko zależy od tego, czy dziecko jest już w domu, czy nadal podlega hospitalizacji. Neurolog decyduje o dalszym leczeniu, rehabilitacji, podawaniu szczepień itd. Poza tym ocenia stan dziecka, jego rozwój oraz stwierdza ewentualne opóźnienia i wady. Może zalecić kontrolę u innych specjalistów lub skierować na zajęcia wspierające rozwój np.  wizytę u psychologa, logopedy czy terapeuty integracji sensorycznej.

Jak wyglądają takie wizyty? Neurolog sprawdza podstawowe odruchy, kładzie dziecko we wszystkich możliwych pozycjach, ocenia ogólny rozwój maluszka i przeprowadza wnikliwy wywiad z rodzicami dotyczący zarówno ciąży, porodu, jak i zachowania dziecka. Bardzo ważne jest także wykonanie jednego lub kilku badań usg przez ciemiączko, które pozwoli na ocenę stanu mózgu dziecka. Mimo wielu czynników, które wpływają negatywnie na rozwój mózgu wcześniaka (niedotlenienie, krwawienia, infekcje), warto pamiętać, że jest on bardzo plastyczny i ma niesamowite zdolności kompensacyjne. Także wszystko jest możliwe. Bardzo ważne jest, aby neurolog i fizjoterapeuta współpracowali ze sobą i brali pod uwagę swoje uwagi i spostrzeżenia na temat rozwoju dziecka. Nasze wizyty u neurologa trwały ponad 2 lata, ale na szczęście wszystko skończyło się dobrze i już mamy je za sobą.

Okulista

Wcześniakom grozi utrata wzroku spowodowana retinopatią, żeby wykryć uszkodzenia dziecko powinno być zbadane przez okulistę w 4, 8 i 12 tygodniu życia oraz po ukończeniu roku. Pozostałe wizyty są uzależnione od ewentualnych wad, które zostaną wykryte podczas badań. O wizycie u okulisty już pisałam, więc jeśli chcecie wiedzieć więcej to zajrzyjcie tutaj.

Audiolog

Na początku zastanawiałam się kto to taki? Mówiąc dziecięcym językiem jest to doktor od słuchu. Wady słuchu są bardzo powszechne, podobno 3 na 1000 dzieci ma z tym problem. Na szczęście każdy noworodek po przyjściu na świat jest poddawany przesiewowym badaniom słuchu. Dzięki Wielkiej Orkiestrze Świątecznej Pomocy, takie badania są przeprowadzane jeszcze w szpitalu. Jeśli wykażą jakieś nieprawidłowości, to maluch jest kierowany na powtórną kontrolę. U nas wynik od początku był dobry, ale mała otrzymywała leki ototoksyczne, które są jedną z przyczyn uszkodzeń słuchu. Wiele problemów z słuchem ma nieznane źródło lub wynika z wad genetycznych, ale z pewnością wcześniaki są znacznie bardziej narażone na utratę słuchu, chociażby poprzez niską masę urodzeniową (poniżej 1500g), przyjmowanie wspomnianych leków ototoksycznych, długą wentylację mechaniczną, niską punktację Apgar itp. Stąd najczęściej po wyjściu ze szpitala są kierowane do audiologa.

Taka wizyta nie jest niczym strasznym. Bardzo ważne są spostrzeżenia rodziców. Lekarz wypytuje o zachowanie dziecka i jego reakcję na dźwięki oraz bada słuch. Wkłada do ucha coś w rodzaju słuchawek i wykonuje badanie OAE, mające na celu sprawdzenie otoemisji akustycznych. W praktyce wygląda to tak, że sprzęt emituje ciche dźwięki i rejestruje odpowiedź ucha. Oprócz badań podstawowych może być zlecone wykonanie badania ABR, które sprawdza słuchowe potencjały płynące z pnia mózgu. Badanie to jest bardziej skomplikowana i czasochłonne. Polega na przypięciu do główki elektrod i najczęściej wykonuje się je podczas snu.

Kardiolog

Każdy noworodek jest poddawany badania osłuchowym serca. Ocena tego organu następuje także na podstawie badań krwi. Ponadto w ramach badań przesiewowy noworodków wykonywane jest badanie serca za pomocą pulsoksymetru.  Wcześniaki najczęściej podczas całego pobytu w szpitalu są podpięte do tego urządzenia. Takie maluszki miewają częste spadki saturacji, bradykardię oraz cierpią na bezdechy. W domu nad tym ostatnim kontrolę pomoże nam sprawować monitor oddechu.

Ponadto wcześniaki mają niedojrzałe organizmy, co wiąże się z wieloma problemami. Często również są to problemy z sercem. Dlatego też w takiej sytuacji wraz z wypisem ze szpitala dostajemy skierowanie do kardiologa. Podstawowym badaniem wykonywanym podczas takiej wizyty jest osłuchanie serca i płuc. Bardzo ważne jest także usg mięśnia sercowego, echo serca czy ekg. Na te badania kardiolog kieruje jeśli rozpozna nieprawidłowości i widzi potrzebę dalszej diagnostyki.

Inne kontrole

Poza wymienionymi specjalistami wcześniak często musi odbyć znacznie więcej wizyty. Wszystko uzależnione jest od stanu zdrowia dziecka i zaleceń neonatologa, pediatry lub neurologa. Wiele wcześniaków musi wykonać np. powtórne usg brzucha, odbyć kontrolę gastrologiczną czy konsultacje chirurgiczną. Niekiedy lista lekarzy jest jeszcze dłuższa i wynika z problemów zdrowotnych wcześniaka.

*Tekst jest materiałem poglądowym. Powstał na podstawie moich osobistych obserwacji oraz informacji zdobytych w trakcie wizyt lekarskich. Nie mam wykształcenia medycznego, więc wszelkie niejasności polecam konsultować z osobami wykwalifikowanymi w danej dziedzinie.